چندی پیش ولی الله سیف، رئیس بانک مرکزی از رقابت بانک ها با یکدیگر سخن گفت و تاکید کرد این رقابت بر روی نرخ سود نباشد و بانک ها تلاش کنند بر روی زمینه های مختلف با یکدیگر رقابت کنند؛ به عبارتی بانک ها عملکرد خود را بر این اساس بگذارند که خدمات خود را رونق بخشیده و به حدی برسانند که مشتری جذب خدمات و تسهیلات شده و آنها مجبور نباشند که جذب مشتری را از طریق افزایش نرخ سود انجام دهند. سوالی که در این میان پیش می آید این است که با توجه به تورم و رشد قیمت ها و شرایط سخت بازارهای سرمایه گذاری، به راستی با افزایش یک درصد نرخ بهره بانک ها، خدمات و تسهیلات می تواند جذاب باشد؟ سوال دیگر این است که با توجه به بازارهای موازی و صندوق های قرض الحسنه آیا بانک ها می توانند بدون داشتن نرخ های سود بالا در میدان بازی دوام بیاورند؟

در این خصوص با عباس هشی، عضو مؤسس و عضو شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ایران به گفت و گو نشستیم. وی در خصوص صحبت اخیر رئیس بانک مرکزی مبنی بر این موضوع که بانک ها باید با هم رقابت کنند اما نه بر روی نرخ سود گفت: هنر بانک های داخلی کشور اقداماتی است که این نهادهای مالی روی سپرده های مردم نزد خود انجام می دهند.

عباس هشی در ادامه تصریح کرد: این در حالی است که بانک های خارجی در خصوص سپرده های خود تعهد آنچنانی ندارند و حتی در بانک های سوییس در قبال نگه داشتن پول کارمزد دریافت می کنند. وی افزود: با توجه به شرایط و وضعیت حاکم بر نظام بانکداری کشور ما، نقش بانک واسطه گری مالی بین صاحب سپرده و فعال اقتصادی نیازمند تامین مالی است.  

عضو مؤسس و عضو شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ایران می گوید: پس بنابراین هر کسی که پولی را نزد بانک ها به امانت می گذارد این نیت را دارد که پول در چرخه اقتصادی به گردش درآید و موجب رشد و بالندگی اقتصاد کشور شود نه این که بانک سپرده های نزد خود را به ملک و زمین تبدیل کند.

هشی می گوید: این مساله مهم است که بانک بتواند تخصیص بهینه وام دادن را مدیریت کند؛ به این معنا که اگر خواست پول را به کسی بدهد که آن فرد بتواند از محل عایدی پولی که گرفته، اقساط را با بهره پس دهد که به این ترتیب بانک سرمایه در گردش نقدی داشته باشد برای تسهیلات بعدی. به این معنا که بانک بتواند سود را از پول نقد کسر شده بپردازد نه اینکه بخواهد پول را به عده ای سفارشی یا دستوری اختصاص دهد یا یک سری فرد خودی وابسته به هیأت مدیره از این منابع بهره مند شوند.  

وی افزود: زمانی که پول به فردی که نباید تعلق می گیرد و آن ها هم نتوانند پول را برگردانند، این پول به دارائی سمی بانک تبدیل شود. عضو شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ایران می گوید: وقتی ما صحبت از این موضوع می کنیم که 45 درصد از اموال بانک، دارائی های سمی است چگونه می توانیم انتظار این موضوع را داشته باشیم که بانک روی پای خود بایستد؟

وی تصریح کرد: در شرایط فعلی و اقتصاد کنونی نمی توانیم بانک های کشور خود را با بانک های خارجی مقایسه کنیم تا بتوانیم از روش های آن در بحث رقابت الگو برداری کنیم.

هشی می گوید: در اکثر کشورهای اروپایی تورم زیر 8 درصد است درحالی که تورم اعلام شده برای کشورمان 8.5 درصد است. البته ذکر این نکته لازم است که با لحاظ کردن شرایط افرادی که پول جیب خود را قرض می کنند این رقم به بالای 50 درصد می رسد. این به این معناست که رقم 8.5 درصدی عدد روی کاغذ است و قابل استناد نیست.

وی در ادامه تصریح کرد: می توان به جرات گفت به جز بازار مسکن، تمامی بازارها با رشد همراه بوده است. پس اگر ما در این شرایط از رقابتی شدن بانک ها صحبت می کنیم باید راه و روش و ابزارهای آن را هم در اختیار این نهادها قرار دهیم.

عضو مؤسس جامعه حسابداران رسمی ایران تصریح کرد: تا ابزارهای لازم برای اجرایی شدن یک هدف در دسترس نباشد، قطعا آن هدف جامه عمل نمی پوشد. وی در آخر به بازارهای غیر رسمی اشاره کرد و افزود: با توجه به همه این شرایط با توجه به بازارهای غیررسمی پول با بهره ای 5 درصدی در ماه وجود دارند که توازن را در بازار پول به هم زده اند و در چنین شرایطی سوال اینجاست که آیا بانک ها می توانند رقابت کنند؟

هشی می گوید: بانک ها اگر بخواهند با صندوق قرض الخسنه رقابت کنند ورشکست می شود و اگر بخواهند با بازارهای غیررسمی رقابت کنند سرنوشت بدی در انتظار اقتصاد ایران خواهد بود. پس اگر صحبت از رقابت در این زمینه می شود، باید آدرس های محیط های رقابتی داده شود.